Afbeelding: Zicht op de Zuilengang van Salomo in de tempel in de tijd van Jezus
Inleiding
22 En het was het feest van de inwijding van de tempel in Jeruzalem, en het was winter.
Johannes 10:22-23 (HSV)
23 En Jezus liep rond in de tempel, in de zuilengang van Salomo.
Jezus komt naar Jeruzalem om Chanoeka1 te vieren, het Lichtfeest. Dit feest herdenkt de inwijding van de tempel in 164 voor Christus, nadat deze is verontreinigd door Antiochus IV Epiphanes2, die drie jaar eerder had bevolen een varken te offeren op het tempelaltaar.
Meer informatie over Chanoeka óf het boeiende gesprek van Jezus met de joodse leiders, kun je ook vinden in eerdere studies:
De zuilengang
Maar waarom wordt deze plek van de zuilengang hier genoemd in het verhaal van Johannes? En waarom is dit tot op vandaag zo’n krachtige plek?
Archeologen geven aan dat deze oostelijke muur van de Tempelberg het meest origineel is, met minimale aanpassingen. De muur is de enige die niet is verplaatst door koning Herodes de Grote wanneer hij zijn monumentale uitbreiding van de Tempelberg in de eerste eeuw uitvoert. En deze oostelijke muur staat er nu nog steeds!
Op dit moment zijn er geen zuilengangen (meer) langs de oostelijke en zuidelijke muren van de Tempelberg. In de Herodiaanse periode zijn er echter aan álle kanten zuilengangen. De oostelijke stoa3 is al gebouwd vóór alle andere en was al in de Hasmonese periode4 ‘gezuild’. Deze stoa, staat direct boven de muur van de vroegere vierkante Tempelberg en staat in de tijd van Herodes de Grote bekend als de zuilengang van Salomo.
Dit betekent niet per sé dat deze zuilengang door deze beroemde koning is gebouwd, maar zeker door de voorgangers van Herodes. Het biedt in die tijd een welkome beschutting tegen zon, wind en regen en is duidelijk gebruikt als een plaats voor samenkomst.
De geschiedschrijver Flavius Josephus5 geeft ons een beeldende beschrijving6:
De zuilengangen, allemaal in dubbele rijen, werden ondersteund door kolommen van vijf en twintig el hoog – elk een enkel blok van het zuiverste witte marmer – en plafonds met panelen van cederhout. De natuurlijke pracht van deze kolommen, hun uitstekende glans en en de harmonie van alle verbindingen zorgden voor een opvallend schouwspel.
(Oorlog 5.190-192)
En in deze prachtige zuilengang willen de joodse leiders Jezus stenigen tijdens het feest van Chanoeka:
31 De Joden dan pakten opnieuw stenen op om Hem te stenigen.
Johannes 10:31 (HSV)
Steen voor steen
Heb je je ooit afgevraagd waar de joodse leiders deze stenen vandaan haalden? Ze staan op het tempelplein, in de zuilengang van Salomo. Met grote stenen platen is het tempelplein geplaveid. Nergens liggen losse stenen in deze zuilengang…
Of toch wel?
Voordat de tempel in de tijd van de Makkabeeën weer kan worden gebruikt voor offers en aanbidding, moet de tempel worden gereinigd van zijn verontreiniging door Anthiochus. De stenen van het altaar zijn geschonden door varkensbloed. De leiders staan voor een dilemma. De stenen zelf worden als heilig beschouwd, omdat ze in de aanwezigheid van de glorie van God zijn geweest. Maar ze zijn ook verontreinigd.
De joodse leiders kunnen het niet eens worden over wat ze moeten doen, dus wordt besloten om de stenen op te stapelen op een plek op het tempelplein. Op deze manier komen de verontreinigde stenen niet in contact met de heilige voorwerpen, maar worden ze ook niet uit de tempel verwijderd. De rabbijnen leren dat wanneer de Messias komt, Hij hun zal vertellen wat ze moeten doen met de verontreinigde stenen
44 Ze overlegden wat ze met het ontwijde brandofferaltaar moesten doen
1 Makkabeeën 4:44-46 (NBV)
45 en besloten – terecht – het neer te halen, zodat het hun niet tot schande zou strekken nu het door vreemde volken verontreinigd was. Ze haalden het altaar dus neer
46 en legden de stenen op een geschikte plaats op de tempelberg tot er een profeet zou komen die wist wat ermee moest gebeuren.
Volgens de overleveringen is de plek waar deze stenen zijn opgestapeld recht tegenover de ingang van de tempel, precies in de zuilengang van Salomo.
Zou het kunnen? Zou het kunnen dat de stenen die liggen te wachten op het woord van de Messias, nu worden gebruikt om de Messias proberen te doden?
Goede werken
32 Jezus antwoordde hun: Ik heb u vele goede werken van Mijn Vader laten zien. Vanwege welk van die werken stenigt u Mij?
Johannes 10:32-33 (HSV)
33 De Joden antwoordden Hem: Wij stenigen U niet vanwege een goed werk, maar vanwege godslastering, namelijk omdat U, Die een Mens bent, Uzelf God maakt.
Het is tekenend hoe er, ook al in die tijd, alleen wordt geluisterd naar wat iemand zégt, zonder daarbij naar het hart te kijken van iemand. Het is opvallend hoe dat in onze huidige tijd in de maatschappij, in allerlei maatschappelijke morele of ethische discussies (gender, vaccinatie, abortus, etc.) niet anders is. Zelfs als christenen onderling…
De leiders zijn verblind door wat hen altijd is geleerd. Niet kijkend naar alles wat ze zien of horen. Alleen maar luisterend naar dat refrein in hun hoofd: godslastering, godslastering…
Jezus laat zien dat de daden die Hij doet, zouden moeten aangeven of Hij werkelijk van de Vader is. Als de autoriteiten niet in Hem kunnen geloven, zou het beter zijn te geloven in de daden die Hij doet, dan helemaal niet te geloven.
Plaats van onderwijs
Je zou kunnen zeggen dat de zuilengang ook later een prachtige plaats is gebleven voor krachtig onderwijs, want ook na de dood van Jezus zien we dat de apostelen precies hiér onderwijs geven aan de mensen:
11 En terwijl de kreupele, die genezen was, Petrus en Johannes vasthield, stroomde al het volk bij hen samen in de zuilengang die de zuilengang van Salomo genoemd wordt, en verbaasde zich.
Handelingen 3:11 (HSV)
De zuilengang van Salomo, één van de nog meest originele plaatsen op de tempelberg, is geworden tot een plek van aanbidding, genezing en onderwijs.
12 En er gebeurden door de handen van de apostelen veel tekenen en wonderen onder het volk; en zij waren allen eensgezind bijeen in de zuilengang van Salomo.
Handelingen 5:12-16 (HSV)
13 En van de anderen durfde niemand zich daar bij hen aan te sluiten, maar het volk had grote achting voor hen.
14 En er werden er steeds meer toegevoegd die in de Heere geloofden, menigten van zowel mannen als vrouwen,
15 zodat zij de zieken naar buiten droegen op de straten en hen op bedden en ligmatten legden, opdat, wanneer Petrus voorbijkwam, ook maar zijn schaduw op iemand van hen zou kunnen vallen.
16 En ook de menigte uit de steden in de omgeving kwam gezamenlijk naar Jeruzalem. Men bracht zieken en hen die door onreine geesten gekweld werden, en zij werden allen genezen.
We lezen hier iets bijzonders over de eerste gemeente:
Niemand durft zich bij de apostelen aan te sluiten, het volk heeft ‘grote achting voor hen’.
Er geldt een hoge norm van heiligheid. De mensen kijken tegen deze gemeente op. Maar zo blijft het niet. Tegenwoordig hebben veel kerken de schijn van vruchtdragen, maar van deze gemeentes gaat geen kracht meer uit.
Veel zonden kan je combineren met het tegelijk belijden van Jezus. Maar wat is de impact op de kracht van de gemeente? En dan gaat het niet eens om allerlei zware zonden. Het komt ontzettend dichtbij. Liefde voor geld, egoïsme, lust, hoogmoed, elkaar niet vergeven, overdadig leven, wantrouwen.
We kunnen zo makkelijk met woorden zeggen een christen te zijn. Maar laten onze daden het ook zien? We lezen dat er steeds meer mensen gaan geloven, omdat er kracht uitgaat van het leven van deze eerste gemeente.
Eeuwig leven
Chanoeka gaat in alles over de herinwijding van de tempel na de grove verontreiniging van Antiochus. Ook daar laten de daden van de Makkabeeën zien dat Israël niet buigt voor een onbijbelse overheersing.
De onbijbelse overheersing sluipt stap voor stap ook onze maatschappij binnen.
Onderwerpen moeten normaal worden gevonden die niet naar Gods normen zijn.
Overheden dwingen ons stappen te zetten om mee te gaan in hun visie. “Vertrouw maar op ons!” lijken ze te willen zeggen.
Het Godgegeven leven mag worden aangetast, gemanipuleerd, beginnen en eindigen wanneer wij mensen dat willen.
Wanneer sta jij op? Wanneer sta ik op?
Jezus laat hier zien dat de tempels van ons hárt diep verontreinigt zijn. Laat jij afgoderij toe in de kamers van jouw hart? Of laat jij de enige ware manifestatie van God tronen in jouw tempel?
Jezus doet daar in de zuilengang een prachtige belofte:
28 En Ik geef hun eeuwig leven; en zij zullen beslist niet verloren gaan in eeuwigheid en niemand zal ze uit Mijn hand rukken.
Johannes 10:28 (HSV)
Onze identiteit ligt in Hem. Ons volle vertrouwen mag op Hem. Het leven bij Hem duurt in eeuwigheid.
De kracht van de zuilengang
De zuilengang van Salomo laat kracht zien.
De stenen van het altaar van Antiochus laten de kracht zien van het overwinnen van onbijbelse overheersing.
De niet gelukte stenigingspoging van Jezus laat de kracht zien van in je identiteit staan en weten waar je je vertrouwen op kunt stellen.
Het samenkomen van de nieuwe gemeente laat de kracht zien van hoge heiligheid en échte toewijding.
Het is mijn gebed dat dié kracht ook van ons leven uitgaat, in de gemeente en vér daarbuiten!
Voetnoten
- https://nl.wikipedia.org/wiki/Chanoeka of kijk bij de eerdere studies over Chanoeka
- Epiphanes betekent ‘manifestatie van God’, zie ook https://nl.wikipedia.org/wiki/Antiochus_IV
- Ander woord voor zuilengang, zie ook https://nl.wikipedia.org/wiki/Stoa_(bouwkunde)
- https://nl.wikipedia.org/wiki/Hasmoneeën
- https://nl.wikipedia.org/wiki/Flavius_Josephus
-
(190) Now, for the works that were above those foundations, these were not unworthy of such foundations; for all the cloisters were double, and the pillars to them belonging were twenty-five cubits in height, and supported the cloisters. These pillars were of one entire stone each of them, and that stone was white marble; (191) and the roofs were adorned with cedar, curiously graven. The natural magnificence, and excellent polish, and the harmony of joints in these cloisters, afforded a prospect that was very remarkable; nor was it on the outside adorned with any work of the painter or engraver.
(Josephus: The Writings of Flavius Josephus – War.5.5.2)
